استفاده نوآورانه از حسگرهای هسته ای در اوکراین!

محققان مرکز لرزه نگاری نورسار نروژ در ابتکاری نوآورانه با استفاده از حسگرهای لرزه نگاری توانستند حدود 1200 انفجار شدید در اوکراین را شناسایی کنند.

طبق گزارش گروه علم و فناوری های فن تک و به نقل از وب سایت رسمیpopsci؛ حسگرهای لرزه نگاری می توانند در طول جنگ روسیه علیه اوکراین، مناطق جنگی را از نظر جنایت های جنگی تحت نظر داشته باشند. از زمان آغاز جنگ روسیه در فوریه سال 2022 زمین اوکراین به علت وقوع بمباران های سنگین بارها لرزید. دانشمندان با استفاده از داده های حسگرهای لرزه نگاری موجود در داخل خاک اوکراین موفق شدند اتفاقاتی که در این مناطق جنگی در حال وقوع است را به تصویر بکشند.

نتایج این بررسی به تازگی در مجله Nature منتشر شده است. تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که چگونه حسگرهای لرزه ای که برای بمباران های هسته ای طراحی شده اند، می توانند برای نظارت در مناطق جنگی هم قابل استفاده باشند. این اولین باری است که از داده های سنسورهای هسته ای در چنین فعالیت هایی استفاده می شود. سنسورهای هسته ای در طول 9 ماه اخیر حدود 1200 انفجار مهیب را در سه شهر کیف، ژیتومیر و چرنیهف ثبت کرده اند.

محل دقیق سنسورهای لرزه نگاری اوکراین

23 سنسورلرزه ای که در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفتند در خارج از کیف قرار دارند و به مرکز NORSAR نروژ متصل هستند. مرکز لرزه نگاری NORSAR در ابتدا به عنوان بخشی از معاهده جامع منع آزمایش هسته ای (CTBT) تاسیس شد. کار آنها بررسی داده های لرزه ای در انفجارهای هسته ای بود.

این حسگرهای لرزه ای معمولا برای تشخیص آزمایش های نامتعارف هسته ای در سراسر جهان استفاده می شوند. با این حال کمتر اتفاق می افتاد که این سنسورها در مناطق جنگی قرار بگیرند. بن داندو، زلزله شناس مرکز نورسر و نویسنده اصلی مقاله توضیح داد:" داده های لرزه ای حسگرهای مناسب در مکان مناسب می توانند برای نظارت فعال میدان های جنگ نقش مهمی ایفا کنند. "

داندو و تیم تحقیقاتی او توانستند زمان، مکان و شدت هر انفجار را از روی سیگنال های ثبت شده توسط لرزه نگارها به طور دقیق مشخص کنند. حسگرهای هسته ای به علت حساسیت بالایی که دارند، لرزه های بزرگ ناشی از انفجار انواع موشک ها و بمب ها را به راحتی تشخیص می دهند. اما، در تشخیص انفجارهای خفیف مانند تیراندازی خوب عمل نمی کنند. استفاده از آنها بیشتر در مناطقی که شایعات ضد و نقیض وجود دارند، می تواند حیاتی باشد.

جنایات جنگی در جنگ روسیه علیه اوکراین

اهمیت اطلاعات دقیق در میدان جنگ چه اهمیتی دارد؟ این اطلاعات می تواند برای سازمان های دیده بان مانند سازمان ملل به ویژه زمانی که قوانین بین الملل نقض می شود، می تواند خیلی حیاتی باشد و از بروز فاجعه های بعدی جلوگیری کند.

داندو معتقد است پایش لرزه‌ای می‌تواند تصویر بهتری درباره نحوه هدف‌گیری مکان‌های خاص و شدت حملات ارائه دهد. به عنوان مثال:در ژوئن 2023، سد نوا کاخوفکا کشور اوکراین بر اثر بمباران تخریب گردید و منجر به وقوع سیل و بحران انسانی شد. کیف اعلام کرد که تخریب سد براثر حمله هوایی روسیه اتفاق افتاده است و مصداق آشکار جنایت جنگی به حساب می آید. تجزیه و تحلیل داده های لرزه ای، مانند آنچه که داندو و همکارانش انجام داده اند می تواند در تأیید چنین حوادثی و تسهیل واکنش های بین المللی نقش مهمی داشته باشد. قبل از این نیز، از تجهیزات پایش مانند ماهواره های هواشناسی SAR (دیافراگم رادار مصنوعی) Capella Space برای نظارت مداوم در جنگ اوکراین و روسیه استفاده می شد.

در مناطق جنگی، استفاده نوآورانه از حسگرهای لرزه‌ای می تواند در کشف حقایق به سازمان های دیده بان کمک زیادی کند. لرزه نگارها در بیشتر مواقع توسط دانشمندان برای مطالعه زمین لرزه ای استفاده می شود. اگرچه سازمان های نظارتی بین الملل از فناوری لرزه ای، فروصوت و هیدروآکوستیک برای نظارت انفجارهای هسته ای به عنوان بخشی از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای استفاده می کنند، اما تشخیص و مکان یابی دقیق حمله های نظامی به مجموعه ای از حسگرها نیاز دارد که در نزدیکی محل حادثه مستقر باشند. محققان در این مطالعه از آغاز فوریه و نوامبر 2022 بیش از 1200 انفجار با شدت های مختلف را در استان های کیف، ژیتومیر و چرنیهف شناسایی کردند که زمان دقیق، مکان و بزرگی آن توسط حسگرها به خوبی ثبت شده بود. تجزیه و تحلیل داده ها ثابت می کند که بیشتر این انفجارها در مناطق غیر نظامی رخ داده بود و این موارد می تواند مصداق نقض احتمالی قوانین بین الملل در نظر گرفته شود.