در دنیای پزشکی، گاه ساده‌ترین درمان‌ها می‌توانند بزرگترین اتفاقات را رقم بزند. یکی از نمونه‌های بارز این موضوع، استفاده از داروی رایجی به نام پنتوپرازول در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) است.

پنتوپرازول، معمولاً برای درمان سوزش معده و رفلاکس اسید معده تجویز می‌شود. با این حال، مطالعات اخیر نشان داده‌اند که این دارو می‌تواند در نجات جان بیماران بدحال در ICU هم اثربخش باشد. یکی از دلایل اصلی این اتفاق، خاصیت ضد التهابی پنتوپرازول است. التهاب نقش مهمی در بسیاری از بیماری‌های جدی از جمله عفونت‌ها و جراحات دارد. فاموتیدین با کاهش التهاب می‌تواند به بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن و تسریع روند بهبودی بیماران کمک کند. علاوه بر این، این دارو می‌تواند به محافظت از اندام‌های حیاتی بدن در برابر آسیب ناشی از التهاب کمک کند. به عنوان مثال:این دارو می‌تواند به محافظت از کلیه‌ها در برابر نارسایی کلیه و محافظت از ریه‌ها در برابر آسیب ناشی از پنومونی کمک کند.

مصرف پنتوپرازول در ICU به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است. مطالعات زیادی نشان می دهد که این دارو می‌تواند نرخ مرگ و میر بیماران را به طور قابل توجهی کاهش دهد. طبق یک مطالعه جدید، بیمارانی که در ICU پنتوپرازول دریافت می‌کردند، 30 درصد کمتر از بیمارانی که این دارو را دریافت نمی‌کردند جان خود را از دست دادند.

در حالی که مکانیسم دقیق عملکرد پنتوپرازول در نجات جان انسان‌ها در ICU هنوز به طور کامل ناشناخته است، شواهد نشان می‌دهد که این دارو می‌تواند ابزاری ارزشمند برای بهبود مراقبت از بیماران بدحال باشد. نتایج این تحقیق در 14 ژوئن 2024 در مجلات معتبر New England Journal of Medicine و NEJM Evidence منتشر شد. محققان در این تحقیق به بررسی اثر داروی مهارکننده اسید معده، پنتوپرازول، که عمدتاً برای درمان سوزش معده ناشی از بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) استفاده می‌شود، پرداخت.

این مطالعه بالینی با نام REVISE Trial بر روی 4800 بیمار ICU انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده نشان داد که پنتوپرازول خطر خونریزی دستگاه گوارش فوقانی را بدون تحت تاثیر قرار دادن نرخ مرگ و میر کاهش می‌دهد. این یافته‌ها می‌تواند بر دستورالعمل‌های مراقبت‌های ویژه در آینده تأثیر گذار باشد. طبق نتایج مطالعه جهانی به رهبری محققان دانشگاه مک‌ماستر، این دارو به کاهش خطر خونریزی دستگاه گوارش فوقانی در بیماران بدحالی که از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده می‌کنند، کمک می‌کند.

بیماران ICU برای پیشگیری از خونریزی معده ناشی از زخم‌های استرسی، پنتوپرازول دریافت می‌کنند. در گذشته نگرانی‌هایی در مورد کاهش یا افزایش این عارضه در بیماران بدحال و همچنین عوارض جانبی پنتوپرازول، از جمله افزایش خطر مرگ در بیماران وجود داشت. این تحقیق به تیم‌های مراقبت‌های ویژه اطمینان می‌دهد که آیا این دارو در عمل باید تجویز شود یا خیر؟! پروفسور دبورا کوک، سرپرست تیم تحقیق و استاد دانشکده پزشکی دانشگاه مک‌ماستر می‌گوید: «این بزرگ‌ترین کارآزمایی تصادفی‌سازی‌در جهان است که در این زمینه صورت می گیرد. پزشکان، پرستاران و داروسازان شاغل در بخش ICU می‌توانند از این اطلاعات بلافاصله در عمل استفاده کنند و نتایج این کارآزمایی و متاآنالیز به‌روز شده، در دستورالعمل‌های بین‌المللی مراقبت‌های ویژه گنجانده خواهد شد.»

نتایج کارآزمایی جهانی

خونریزی دستگاه گوارش فوقانی مهم در 25 مورد از 2417 بیمار (یک درصد) که پنتوپرازول دریافت کردند و در 84 مورد از 2404 بیمار (نزدیک به چهار درصد) که دارونما دریافت کردند، رخ داد. در 90 روز، مرگ در 696 نفر از 2390 بیمار (29 درصد) در گروه پنتوپرازول و در 734 نفر از 2379 بیمار (30 درصد) در گروه دارونما گزارش شد.