اخترشناسان آمریکایی موفق شدند سه ستاره کهنسال ناشناس را که در کهکشان راه شیری سرگردان بودند، شناسایی کنند.
هر زمانی که صحبت از کهکشان راه شیری می شود، بیشتر ما یک کهکشان مارپیچی را تصور می کنیم. دانشمندان معتقدند کهکشان ما میلیاردها سا پس از انفجار بزرگ بیگ بنگ شکل گرفته است. مطالعات جدید آنها بقایایی از آغاز آفرینش را در اطراف ما نشان می دهد.
یک گروه از اخترشناسان مرکز فناوری ماساچوست (MIT) سه ستارهی بسیار قدیمی را در حال گردش به دور هالهی کهکشان راه شیری کشف کردهاند. این تیم حدس میزنند این ستارهها زمانی که حدود یک میلیارد سال از عمر کهکشان می گذشت شکل گرفتهاند. ستارگان کهن سال زمانی بخشی از کهکشان کوچکتری بودهاند که توسط کهکشان راه شیری بلعیده شده است.
کهکشان ما و کل منظومه شمسی که در آن قرار داریم در مجموع حدود 400 میلیارد ستاره دارد. عرض این منظومه 100 هزار سال نوری است. در یک شب صاف و تاریک، میتوانیم نور ترکیبی تمام ستارگان کهکشان را به شکل نواری زیبا و مه آلود ببینیم که از افقی به افق دیگر در آسمان کشیده شده است. جالب اینجاست که اگر میتوانستیم کهکشان را از بیرون ببینیم، شکل کلی آن شبیه دو تخم مرغ سرخ شده است که از پشت به هم چسبیدهاند!
داستان کشف این سه ستاره کهنسال به سال ۲۰۲۲ برمیگردد. در آن زمان، دانشجویان مؤسسهی فناوری ماساچوست (MIT) در یک دورهی جدید باستانشناسی ستارهای شرکت کردند تا نحوه آنالیز ستارههای باستانی را آموزش ببینند. آنها آموختههای خود را روی ستارههایی که هرگز تا قبل از این مورد بررسی قرار نگرفته بود، به کار بستند. آنها روی دادههای تلسکوپ 6.5 متری ماژلان-کلی رصدخانهی لاس کامپاناس مشغول به کار شدند. در تصاویر تلسکوپ فقط به دنبال ستارههایی میگشتند که کمی بعد از Big Bang شکل گرفته باشند.
در زمان پیدایش نخستین، بیشتر مواد موجود کیهان را هیدروژن و هلیوم به همراه مقادیر کمی از استرانسیوم و باریم تشکیل می دادند. بنابراین، تیم تحقیقتی به دنبال ستارههایی می گشتند که حاوی یکی از این عناصر باشد.
آنها روی سه ستارهای تمرکز کردند که در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ شناسایی شده بودند اما، اما هیچوقت مورد بررسی قرار نگرفته بودند. بعد از تحلیلهای زیاد تیم متوجه شد که این ستارهها همانطور که برای ستارگان باستانی پیشبینی می کردند، حاوی مقادیر کمی از استرانسیوم و باریم هستند. این ستارگان تخمین زده میشود بین ۱۲ تا ۱۳ میلیارد سال پیش تشکیل شده باشند. اما چیزی که مشخص نبود، منشأ این ستارههاست. با توجه به اینکه راه شیری تازه شکل گرفته بود، چطور ستاره های کهن سال سر از این کهکشان در آوردند؟
تیم تصمیم گرفت تا ویژگیهای مداری ستارهها را برای بررسی نحوهی حرکت آنها آنالیز کند. این سه ستاره در نقاط مختلف هالهی کهکشان راه شیری قرار داشتند و همه این نقاط حدود ۳۰ هزار سال نوری از زمین فاصله داشتند. با مقایسهی حرکت آنها با دادههای ماهواره گایا، تیم متوجه شد که این ستارهها خلاف جهت حرکت اکثر ستارههای کهکشان راه شیری حرکت میکنند. این حرکت «گردشی معکوس» نامیده می شود و نشان دهنده این است که ستارهها از جای دیگری آمدهاند و همراه با کهکشان راه شیری شکل نگرفتهاند.