یک مطالعه جدید نشان می دهد که استرس دوران کودکی می تواند تا حد زیادی روی مغز تأثیر بگذارد و ساختار DNA ما را تغییر دهد.

محققان به تازگی دریافتند که استرس دوران ابتدایی زندگی می تواند به حدی رو مغز ما تاثیر بگذارد که باعث تغییر ساختار DNA شود. علاوه براین، استرس باعث بروز مشکلاتی در وضعیت جسمانی و رفتاری ما در طولانی مدت خواهد شد. نتایج بررسی مطالعه ای که روی موش ها انجام شد نشان می دهد، اقدام به موقع می تواند از بروز رفتارهای پرخطر در بزرگسالی جلوگیری کند.

محققان در ابتدا می خواستند ببینند که آیا آسیبی که استرس در کودکی می تواند به مغز وارد می کند، با وضعیت سلامت جسمی و روحی ما در سنین بالاتر ارتباط دارد یا خیر؟! اتفاق عجیبی در حین آزمایش ها رخ داد. آنها متوجه شدند استرس، سطح فعال‌سازی ژن های زیادی را در مغز تغییر می دهد. آسیب هایی که معمولا در دوران کودکی اتفاق می افتد مانند زمین خودرن با سر، می تواند با خلق و خو و مشکلات اجتماعی در سنین بالاتر ارتباط داشته باشد. بنابراین، آنها نتیجه گرفتند که آسیب های دوران کودکی، خطر ابتلا به بیماری های جسمی، بیماری روانی و سوء مصرف مواد را در بزرگسالی افزایش می دهد.

کاترین لنز، استادیار روان‌شناسی دانشگاه ایالتی اوهایو، می‌گوید: « ما نمی‌دانیم این اتفاق ها چگونه می‌توانند با هم ارتباط داشته باشند! ما می خواستیم ببینیم که آیا تجربه یک آسیب مغزی تروماتیک در سال های اولیه زندگی می تواند روی نحوه واکنش مغزی اثرگذار باشد یا خیر؟ برای پیدا کردن پاسخ این سئوال از مدل حیوانی استفاده کردیم. مدل های حیوانی به ما امکان می دهد وارد مکانیسم هایی شویم که از طریق این دو عامل روی مغز ما تاثیر می گذارند. »

او در ادامه گفت:”ما متوجه ژن هایی شدیم که در نتیجه دستکاری اولیه ما بیان شده بودند. بیان ژن در این روش با حالتی که به صورت اتفاقی آسیب مغزی رخ می دهد، با هم فرق داشت. استرس قدرت زیادی دارد و ما نباید تأثیر آن را در اوایل دوران زندگی دست کم بگیریم. این یک موضوع مهم در بخش بهداشت عمومی است.”

نتایج این تحقیقات 12 نوامبر به تازگی در رویداد سالانه علوم اعصاب(Neuroscience 2023) منتشر شد. تیم تحقیقاتی در این تحقیق موش های نوزاد را به مدت 14 روز از مادرشان جدا کردند تا بتوانند از این طریق در نوزادان استرس ایجاد کنند. این نوزادان به دو گروه تقسیم شدند. زمانی که نوزادان موش در روز 15 ام از نظر رشد با یک نوزاد انسان برابری می کرد، به مغز تعدادی از آنها ضربه وارد شد.

تغییرات بیان ژن ناحیه هیپوکامپ مغز آنها با استفاده از توالی یابی RNA تک هسته ای مورد بررسی قرار گرفت. استرس به تنهایی و استرس بر اثر آسیب تروماتیک مغزی (TBI) نتایج عجیبی را نشان دادند. هر دو شرایط، مسیرهایی را در نورون‌های تحریک‌کننده و مهارکننده مرتبط با انعطاف‌پذیری در مغز فعال می‌کنند، که به آن قدرت سازگاری با انواع تغییرات را می دهد. اما گاهی اوقات، این تغییرات باعث پیامدهای منفی در بدن می‌شود.

هر دو شرایط روی سیگنال های مربوط به اکسی توسین(هورمونی که با رفتار مادر و پیوند اجتماعی مرتبط است)تأثیر گذار بودند. اکسی توسین در پاسخ به استرس و ترمیم نقش مهمی در بدن بازی می کند. آزمایش‌های رفتاری روی موش‌هایی که پیر شده بودند نشان داد حیواناتی که استرس دوران کودکی را تجربه کردند، بیشتر مستعد ورود به محیط های پرخطر داشتند. بنابراین، در آینده خطرات بیشتری آنها را تهدید می کند. استرس دوران طفولیت حتی می تواند خطر ابتلا به برخی از بیماری ها مانند ADHD را در انسان افزایش دهد. به عقیده محققان، حمایت اجتماعی می‌توانند تأثیرات منفی استرس در اوایل زندگی را کمتر کند.