خواب عمیق یکی از مراحل خواب است که می تواند نقش حیاتی در کاهش خطر زوال عقل ایفا کند.

اگر خواب عمیق کافی نداشته باشید با بالا رفتن سن بیشتر در معرض خطر ابتلا به زوال عقل خواهید بود. نتایج یک مطالعه جدید نشان می دهد که افراد بالای 60 سال اگر هر سال فقط یک درصد از خواب عمیق را از دست بدهند حدود 27 درصد بیشتر در معرض ابتلا به زوال عقل قرار می گیرند.

خواب عمیق سومین مرحله از چرخه خواب 90 دقیقه ای انسان را تشکیل می دهد و حدود 20 تا 40 دقیقه طول می کشد. در این مرحله، امواج مغز و ضربان قلب کند می‌شود و فشار خون کاهش می‌یابد. خواب عمیق می تواند ماهیچه ها، استخوان ها و سیستم ایمنی بدن ما را تقویت کند و مغز ما را برای جذب اطلاعات بیشتر آماده کند. یک مطالعه در سال 2023 نشان می دهد که مغز افراد مبتلا به علائم اولیه آلزایمر که خواب عمیق تری دارند، در تست‌های حافظه بهتر عمل می کند.

متیو پاس، عصب شناس دانشگاه موناش استرالیا می گوید: «خواب موج آهسته(SWS) یا خواب عمیق، از مغز محافظت می کند. ما می دانیم که خواب، پاکسازی مواد زائد متابولیک نظیر پروتئین های موثر در بیماری آلزایمر را، از مغز افزایش می دهد. با این حال، از نقش آن در ایجاد زوال عقل خیلی مطمئن نبودیم. نتایج بررسی های ما نشان می‌دهد که نداشتن خواب عمیق می تواند خطر ابتلا به زوال عقل را در افراد افزایش دهد. »

پاس و تیم تحقیقاتی او از استرالیا، کانادا و ایالات متحده اطلاعات 346 شرکت‌کننده در دو مطالعه را که مربوط به بررسی خواب شبانه این افراد بین سال‌های 1995 تا 1998 و سال‌های 2001 تا 2003 می شد را، مورد بررسی قرار دادند. این گروه در سال های 2001 تا 2003 هیچ سابقه ای از زوال عقل نداشتند و سن آنها در سال 2020 از 60 سال عبود کرده بود. محقق پاس در مورد نحوه ارزیابی گفت:” ما از این اطلاعات برای بررسی اینکه چگونه خواب عمیق با افزایش سن تغییر می‌کند و آیا تغییرات درصد خواب عمیق با خطر زوال عقل تا 17 سال آینده مرتبط است یا خیر، استفاده کردیم. ارزیابی 17 ساله ما نشان داد که 52 نفر از افراد شرکت کننده به زوال عقل مبتلا شدند. سطوح خواب عمیقی که از شرکت کنندگان در طول مطالعه ثبت شد، برای پیدا کردن ارتباط آن با زوال عقل مورد بررسی قرار گرفت.”

نتایج به طور کلی نشان داد که میزان خواب عمیق افراد از سن 60 سالگی به بعد کاهش می یابد، به طوری که این کاهش در سنین 75 تا 80 سالگی به اوج خود می رسد و سپس دوباره روند نزولی طی می کند. با مقایسه مطالعات خواب اول و دوم شرکت کنندگان، محققان ارتباط بین هر درصد کاهش خواب عمیق را در سال کشف کردند. درصد خواب عمیق 27 درصدی آنها را بیشتر در خطر ابتلا به زوال عقل قرار داده بود. زمانی که آنها بیماری آلزایمر را که شایع ترین شکل زوال عقل است، به صفر رساندند، این خطر به 32 درصد افزایش یافت.

مطالعه قبلی چندین معیار سلامتی از جمله کاهش حجم هیپوکامپ (نشانه اولیه آلزایمر) و عوامل مشترکی که در بیماری‌های قلبی عروقی نقش دارند را، در طول آن دوران اندازه‌گیری کرد. سطوح پایین خواب عمیق با خطر بیشتر بیماری های قلبی عروقی، مصرف داروهایی که می توانند بر خواب تأثیر بگذارند و داشتن ژن APOE ε4 که با بیماری آلزایمر مرتبط است، رابطه داشت.

Pase می گوید: “ما متوجه شدیم یک عامل خطر ژنتیکی برای بیماری آلزایمر با کاهش سریع در خواب موج آهسته مرتبط است.” اگرچه نتایج این مطالعه رابطه بین بیماری زوال عقل و خواب عمیق را ثابت می کند اما، تیم مطالعاتی معتقد است کنند که نتایج آنها ثابت نمی کند که از دست دادن خواب عمیق باعث زوال عقل می شود و احتمال دارد تغییرات مغزی مرتبط با زوال عقل باعث کاهش خواب عمیق در افراد شود. آنها توصیه می کنند تا روشن شدن علت اصلی بهترین کاری که می توان انجام داد، خواب کافی است. خواب کافی حافظه نقش مهمی در تقویت حافظه دارد. نتایج این مطالعه به تازگی در مجله علمی JAMA Neurology منتشر شد.