محققان استرالیایی به توضیحات جدیدی در مورد علت لخته شدن خون پس از طریق واکسن کرونا دست پیدا کردند.
براساس گزارش ساینس دایرکت؛ دانشمندان علت تفاوت پاسخ های سیستم ایمنی بدن نسبت به واکسن های آسترازِنِکا و فایزر را شناسایی کردند. محققان مرکز SAHMRI با همکاری دانشگاه فلیندرز استرالیای جنوبی توانستند در یک مطالعه مشترک نحوه تاثیر گذاری واکسن های کووید-19 را بر سیستم ایمنی بدن نشان دهند.
نتایج این مطالعه به تازگی در مجله Cell Reports Medicineمنتشر شده است. در بخشی از این مطالعه به، پاسخ های ایمنی تعداد 102 بزرگسال ساکن در استرالیای جنوبی اشاره شده است. این نمونه های خونی بلافاصله بعد از تزریق هر دو دز واکسن AstraZeneca و Pfizer از آن ها گرفته شد. آزمایش های دیگر بعد از گذشت 28 روز از تزریق، با هدف جمع آوری سلول های B و T انجام شد. سلول های B و T نقش مهمی در سیستم دفاعی بدن ایفا می کنند. سلول های B مسئولیت تولید آنتی بادی و سلول های T مسئولیت از بین بردن سلول های آلوده را در بدن به عهده دارند.
واکسن ها دستگاه دفاعی بدن را مجبور به شناسایی ویروس SARS-CoV-2 می کند و از بدن در برابر آن محافظت می کند. اما، واکسن های مختلف برای رسیدن به این هدف از روش های گوناگونی استفاده می کنند. به عنوان نمونه، واکسن فایزر، از فناوری mRNA برای القای سلول های میزبان جهت تولید پروتئین اسپایک SARS-CoV-2 استفاده می کند اما، واکسن AstraZeneca از یک ویروس بی ضرر (آدنوویروس شامپانزه) برای رمزگذاری پروتئین اسپایک استفاده می کند.
دیوید لین، پروفسور دانشگاه فلیندرز و رئیس آزمایشگاه ایمنی شناسی مرکز SAHMRI ؛ برای بررسی پاسخ های ایمنی به روش های مختلف از روش تجزیه و تحلیل بیولوژیکی به نام "مولتی اومیکس" استفاده کرد. پروفسور لین در مورد این تحقیق گفت: « این تجزیه و تحلیل جامع می تواند به ما اطلاعات زیادی برای ساخت واکسن های آینده بدهد.
وی در ادامه افزود: «پس از تزریق اولین دز واکسن، ما متوجه شدیم واکسن آسترازنکا واکنش غیر ارادی شبیه به حافظه در سیستم ایمنی بدن ایجاد می کند و ویروس را به گونه ای شناسایی می کند که انگار از قبل آن را دیده است.
این پاسخ علیه ناقل ویروس ضعیف شده آدنوویروس ایجاد می شود، نه پروتئین اسپایک! شدت این پاسخ نیز، به بیان پروتئین هایی که باعث ترومبوز یا لخته شدن خون می شوند، بستگی دارد. ترومبوتیک ترومبوسیتوپنی ناشی از تزریق واکسن (VITT) یک عارضه جانبی بسیار نادر است که با تزریق با واکسن AstraZeneca در ارتباط بود. این تحقیق توانست رابطه پنهان بین واکسن AstraZeneca و موارد VITT را نشان دهد.
محققان دریافتند افرادی که دو دوز واکسن آسترازنکا را استفاده کردند آنتی‌بادی‌ها و سلول‌های T کمتری نسبت به کسانی که دو دوز واکسن Pfizer را دریافت کرده بودند، داشتند.
با این وجود، زمانی که افراد سومین دوز تقویت کننده واکسن mRNA را دریافت کردند، این مشکل برطرف شد. البته همین عامل، اهمیت دوزهای تقویت کننده را نشان می دهد. این مطالعه شواهدی را هم ارائه داده است مبنی بر این که، واکسن‌های کووید-19 در از برخی افراد نسبت به دیگران محافظت بیشتری می کنند.
دلیل اصلی آن هنوز مشخص نیست، اما پروفسور لین معتقد است سن افراد می تواند یکی از دلایل این عملکرد باشد. افراد مسن پس از دریافت دو دوز، ایمنی کمتری دارند. خوشبختانه، سومین دوز تقویت کننده می تواند این مشکل را در آن ها برطرف کند. پاسخ های ایمنی القا شده پس از واکسیناسیون توانست پاسخ سلول های B و T بعدی به واکسن را که یک ماه بعد اندازه گیری شد، پیش بینی کند.
پروفسور لین می‌گوید: «یک تا دو روز پس از واکسیناسیون اولیه، ما پاسخ‌های بیان ژن را در خون اندازه‌گیری کردیم که با پاسخ‌های ایمنی 28 روز بعد از تزریق، مرتبط بود.»
محققان علاوه بر این متوجه شدند علت کسالت پس از تزریق دوز واکسن، ممکن است با میزان اثربخشی آن مرتبط باشد.
افرادی که پس از تزریق نوبت سوم علائم خستگی و تب را از خود نشان دادند، احتمالا سلول های T بهتری داشتند. پروفسور لین گفت: "سلول‌های T نقش حیاتی در اثربخشی واکسن دارند زیرا می‌توانند به صورت مستقیم سلول‌های ویروسی را از بین ببرند."
در مجموع، این پروژه بینش های جدیدی در مورد پاسخ های ایمنی اولیه به این واکسن ها و نحوه محافظت آن ها در برابر COVID-19 به ما ارائه می دهد.